Michał Jaworski (językoznawca)

Michał Jaworski

Data i miejsce urodzenia	4 września 1921 Warszawa
Data i miejsce śmierci	6 września 1996 Warszawa
Zawód, zajęcie	językoznawca, dydaktyk
Odznaczenia

Michał Eugeniusz Jaworski (ur. 4 września 1921 w Warszawie, zm. 6 września 1996 tamże) – polski językoznawca i dydaktyk, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys

Syn Jana i Janiny z domu Tomaszewska. W czasie powstania warszawskiego w stopniu podporucznika dowodził plutonem 6 kompanii „Jeremi” II batalionu „Lecha Grzybowskiego” Zgrupowania „Chrobry II” I Obwodu „Radwan” (Śródmieście) Armii Krajowej. Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej (nr jeniecki 101956). W 1949 roku ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim. Doktoryzował się w 1967, natomiast stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1977 roku. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1981.

Początkowo pracował jako nauczyciel w szkołach średnich oraz studium nauczycielskiego, a w latach 1957–1963 był wizytatorem z ramienia Ministerstwa Oświaty. W 1959 roku odbył staże w Austrii i Szwajcarii. W 1969 podjął pracę na stanowisku docenta w Wyższej Szkole Nauczycielskiej w Kielcach, przekształconej następnie w Wyższą Szkołę Pedagogiczną. Był pierwszym dziekanem Wydziału Humanistycznego (1969–1974), a od 1975 do 1987 roku sprawował funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej. Był nadto w latach 1974–1990 członkiem Komitetu Językoznawstwa PAN.

Był uczniem Witolda Doroszewskiego, Juliana Krzyżanowskiego, Zenona Klemensiewicza i Jana Tokarskiego. Specjalizował się w gramatyce opisowej współczesnej polszczyzny i dydaktyce języka polskiego. Był autorem podręczników i ćwiczeń do języka polskiego dla szkół podstawowych i zawodowych. Należał do Towarzystwa Kultury Języka, pełniąc funkcję prezesa zarządu głównego (1988–1996).

Ważniejsze publikacje

• 1959: „Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami” (współautor)
• 1969: „Nauczanie gramatyki języka ojczystego w szkołach podstawowych – studium porównawcze”
• 1974: „Podręczna gramatyka języka polskiego”
• 1978: „Metodyka nauki o języku polskim”
• 1988: „Terminy i pojęcia w programach i podręcznikach szkoły podstawowej”
• 1990: „Terminy i pojęcia w programach i podręcznikach szkół ponadpodstawowych”

Ponadto był autorem 15 podręczników gramatyki dla wszystkich szczebli szkół.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Warszawski Krzyż Powstańczy
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
• Krzyż Armii Krajowej

Bibliografia

• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, t. 2, H–Ł, red. nauk. J. Kapuścik, Warszawa 1999, s. 184-185.
• Prof. dr hab. Michał Jaworski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-09-13] .